تاریخچه گیوه و قدمت گیوه بافی به زمان‌های بسیار دور برمی‌گردد. گیوه کردی که در زبان کردی به آن «کلاش» می‌گویند. نوعی پاپوش است، که از روزگارانی دور تاکنون از آن استفاده می‌شود.
هرچند تاریخ مدونی برای تاریخچه و قدمت گیوه وجود ندارد اما نشانه‌هایی از قدمت آن نمایان است. از جمله این نشانه ها می‌توان به زیره کلاش پیرشالیار، از پیران منطقه هورامان (اورامان) اشاره کرد، که بیش از هزار سال قدمت دارد، و سالانه در بهمن ماه نیز مراسمی برای آن پیر به نام «زه‌ماون پیرشالیار» –عروسی پیرشالیار– برگزار می‌شود. این زیره گیوه اکنون نیز در خانه پیرشالیار در شهر اورامان تخت وجود دارد و می توان در روز مراسم از آن بازدید کرد.
البلخی تاریخ نویس معروف، در سال 1105 میلادی متذکر می شود که غندیجان در فارس یا (جمیله امروز)در صنعت گیوه بافی شهرت داشته است.
مستوفی جغرافی نگار، در سال 1340 میلادی طی بازدیدی از فارس روایت می کند که صنعت گیوه بافی در آنجا در اوج بوده است.
ابوالعباس زرکوب شیرازی، در سال 754 هجری قمری در کتاب شیرازنامه از بازار گیوه دوزان شیراز یاد کرده و هم چنین در مکاتبات خواجه رشیدالدین فضل الله از گیوه به عنوان یکی از محصولات کازرون یاد کرده است
خصوصیات منطقه و ویژگی کلاش
با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی مناطق کردنشین، که دارای جغرافیایی خشن با کوه‌های سربه فلک کشیده و دره های پر پیچ و خم است. مردمان این مناطق نیاز به پای‌افزاری مقاوم و سبک داشتند تا در راهپیمایی‌های طولانی آنها را یاری دهد. از این رو گیوه کردی پای افزاری بود که به خوبی این شرایط را مهیا می‌کرد.
از ویژگی‌های کلاش که آن را از بقیه گیوه‌ها متمایز می‌نماید. در دسترس بودن تمامی وسایل و مواد به کاربرده شده در کلاش در خود منطقه می‌باشد. بدین صورت که برای تهیه این پاپوش محلی نیاز به هیچ گونه واردات وسایل و مواد آن از سایر مناطق نیست. در واقع می‌توان گفت به صورت کاملا خودکفا می‌توان آن را تولید کرد. هرچند که امروزه به دلیل ارزانتر تمام شدن، یکسری از اقلام آن از سایر نقاط تهیه می‌شود.
منطقه جغرافیایی تولید گیوه (کلاش)
گیوه کردی خاص مناطق کردنشین و محل اصلی تولید آن مناطق اورامانات( شامل شهر و روستاهای استانهای کردستان و کرمانشاه ) است. که از میان آنها شهر اورامان تخت، شهر نودشه، روستای هجیج و روستای دل نیز معروفترین تولید کنندگان هستند. البته با توجه به ویژگی های منحصر به فرد آن، امروزه افرادی از سایر مناطق نیز از آن استفاده می کنند. یکی از مهم ترین ویژگی های گیوه کردی استفاده از نخ و پنبه در ساخت آن است. که باعث سبکی و دوام آن و جلوگیری از بوی بد پا می‌شود.
تصویر روبرو شهر اورامان تخت می‌باشد. که از گذشته تاکنون از مهم ترین مراکز تولید گیوه کردی بوده است.
تولید گیوه (کلاش)
گیوه کردی از دو قسمت رویه و زیره تشکیل می‌شود. زیره کلاش را مردان تولید میکنند و رویه آن را هم اغلب زنان می‌بافند. البته تاریخچه و قدمت گیوه بافی نشان میدهد که در گذشته با توجه به نوع مشغله و کارهای زنان و مردان – که زنان بیشتر در امور دامداری و خانه داری مشغول بودند – رویه گیوه را نیز مردان میبافتند. که این امر اکنون با توجه به ظرافت کار بیشتر -که زنان در این زمینه دست تواناتری دارند – و مشغله کاری کمتر نسبت به گذشته، به سمت زنان این منطقه سوق پیدا کرده است.
رنگ رویه گیوه تا چند سال پیش تنها محدود به رنگ سفید بود. اما امروزه در رنگ های دیگری نیز تولید می‌شود -که به کلاش رنگی شهرت دارد- رنگهایی از جمله مشکی، آبی، سبز و …
یکی دیگر از ویژگی های متمایز آن نسبت به سایر کفش‌ها ویژگی لنگه به لنگه است و تاکنون تغییری نکرده و ثابت مانده است. بدین صورت که هر دو لنگه آن دقیقا یکسان هستند و فرقی ندارد که کدام لنگه را در پای چپ و یا پای راست استفاده کرد و پس از مدتی پوشیدن می توان جای لنگه های پا را عوض کرد.
به دلیل وجود منافظ باز زیاد و استفاده از پارچه در کفی و نخ در رویه، پا را خنک نگه می‌دارد و پا بوی بد نمی‌گیرد و همچنین به دلیل نداشتن رطوبت پا، رشد قارچ نیز وجود ندارد. که می‌توان گفت ضد بو و ضد قارچ است.
جهت خرید بهترین گیوه‌های ریز بافت اورامان می‌توانید از لینک زیر افدام فرمایید.
